ਆਪਣੇ ਆਰਗੈਨਿਕ ਟੇਰੇਸ ਗਾਰਡਨ ਨੂੰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਕੋਈ ਕੇਰਲ ਦੀ ਰੇਮਾ ਦੇਵੀ ਤੋਂ ਸਿਖੇ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਉਗਾਏ ਬੂਟੀਆਂ, ਬੀਜਾਂ ਅਤੇ ਖਾਦ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਕਰੀਬ 60 ਹਜਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।
ਸਾਲ 90 ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਵਿੱਚ ਰੇਮਾ ਦੇਵੀ ਨੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਕੋਟਾਯਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਆਰਗੈਨਿਕ ਵੈਜੀਟੇਬਲ ਉਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਤੱਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਸਿਰਫ਼ ਇੰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਬਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ ਰੋਜ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਪਿੱਛਲੇ ਕੁੱਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਇੰਨਾ ਜਿਆਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਇਕ ਚੰਗਾ ਜਰੀਆ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਰੇਮਾ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਾਦੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਸਫਲ ਗਾਰਡਨਰ ਸੀ ਅਤੇ ਢੇਰ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬਜੀਆਂ ਉਗਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਰੇਮਾ ਵੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ ਸਭ ਕੁੱਝ ਉਗਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਦਾਲਾਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਸਬਜੀਆਂ।
ਰੇਮਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ, ਦਾਦੀ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੀ ਅਸਰ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਇੰਨੀ ਜਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ।
ਰੇਮਾ ਦੇਵੀ ਪਿਛਲੇ ਕਰੀਬ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਕਰ ਸਬਜੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਦਰਖਤ ਉੱਗਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਇਕ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਜਰੀਏ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰੀ ਗਾਰਡਨਰਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੇਮਾ ਸਬਜੀਆਂ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।
56 ਸਾਲ ਉਮਰ ਦੀ ਰੇਮਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਫ਼ੀ ਟਿਕਾਊ ਤਰੀਕਾਂ ਅਤੇ ਘੱਟ ਖ਼ਰਚ ਵਿੱਚ ਟੇਰੇਸ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚੈਨਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੈਮੀਕਲ ਫਰੀ ਖਾਣਾ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ, ਆਰਗੈਨਿਕ ਵੈਜੀਟੇਬਲ ਉਗਾਉਣਾ ਕੀਤਾ ਸ਼ੁਰੂ
ਰੇਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਹੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਬਾਗਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਟਨੀ (ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ) ਵਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪੜਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਪੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਬਜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਉੱਗਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਗਵਾਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਹ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੀ ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਅਚਾਨਕ ਉਸ ਸਬਜ਼ੀ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਕੈਮੀਕਲ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੁਰਗੰਧ ਆਉਣ ਲੱਗੀ। ਤੱਦ ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਖਾਣਾ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਖਿਲਾ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਸਬਜੀਆਂ ਉਗਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।
ਰੇਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਘਰ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਸਬਜੀਆਂ ਦੇ ਬੂਟੇ ਲਾਏ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਘਰ ਬਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਵਧੀਆ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਗਾਰਡਨ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁੱਝ ਚੀਜਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।
ਟੇਰੇਸ ਗਾਰਡਨਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਰੱਖੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ
ਰੇਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਟੇਰੇਸ ਗਾਰਡਨ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਜਰੂਰ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਡੇ ਘਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਊਪਰੀ ਤਹਿ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯਕੀਨੀ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੀਕੇਜ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਛੱਤ ਨੂੰ ਸਫੇਦ ਸੀਮੇਂਟ ਨਾਲ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ। ਸਿੱਧੇ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਗਮਲੇ ਜਾਂ ਗਰੋ ਬੈਗ ਰੱਖਣ ਦੇ ਬਜਾਏ ਸਟੈਂਡ ਜਾਂ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਗੋਲੇ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਜਰੂਰ ਕਰੋ।
ਰੇਮਾ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਗਾਰਡਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਹੀ ਫਰਟਿਲਾਇਜਰ ਵੀ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਉਗਾਈ ਆਰਗੈਨਿਕ ਵੈਜੀਟੇਬਲ ਹੀ ਬੀਜ ਜਮਾਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਜਮਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਜ ਉਹ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਜਰੀਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 25 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 40 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਪੈਕੇਟ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਜੋ ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਉਪਲਬਧਤਾ ਦੇ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਉਹ ਕੇਵਲ ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਤੋਂ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਲੱਗਭੱਗ 60, 000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਕਮਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਆਰਡਰਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਰਾਜ ਤੋਂ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਸ ਇਹੀ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਇੱਕ ਹੀ ਸਹੀ, ਪਰ ਘਰ ਵਿਚ ਆਰਗੇਨਿਕ ਸਬਜੀਆਂ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਜਰੂਰ ਕਰੋ।
ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਰੇਮਾ ਨਾਲ 79077 87439 ਨੰਬਰ ਉੱਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।